Κατερίνα
Καλλιακούδη

Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια | Σύμβουλος Γάμου

Ψυχολογία ή Πραγματική θεραπεία;

Πολλές φορές σκέφτομαι αν πραγματικά ο άνθρωπος μπορεί να θεραπεύσει τα τραύματά του, αν πραγματικά μπορεί να εξελιχθεί, αν πραγματικά μπορεί να πάει κόντρα σε αυτό που έχει προγραμματιστεί να γίνει, αν μπορεί να ζήσει μια ζωή όπως την ονειρεύεται.

Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που, κάθως προσπαθούν να αλλάξουν τη δυσκολία και τον πόνο που βιώνουν, αναζητούν βοήθεια σε διάφορες μορφές ψυχοθεραπείας.

Λόγω της δουλειάς μου έχω τη δυνατότητα και την ευκαιρία να παρατηρώ ανθρώπους που έχουν ολοκληρώσει τη θεραπεία τους με τη μέθοδο της κλασικής ψυχοθεραπείας. Σκέφτομαι αν τελικά έκαναν τις αλλαγές που προσδοκούσαν και αν πραγματοποίησαν τις βαθιές τους επιθυμίες. Έχω την εντύπωση ότι οι περισσότεροι, ίσως, απέκτησαν μεγαλύτερη συνείδηση στα θέματά τους, ίσως βρήκαν τρόπους να εξηγήσουν γιατί τους συνέβη κάτι, ίσως άρχισαν να εκλογικεύουν τη δυσκολία τους. Είναι, όμως, αρκετά αυτά τα βήματα για να κάνει κανείς πιο βαθιές αλλαγές; Οι άνθρωποι αυτοί άλλαξαν, άραγε, ουσιαστικά τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τον εαυτό τους, τη ζωή τους, τη σχέση τους, τη δουλειά τους ή απλά επαναλαμβάνουν τα ίδια πράγματα, αλλά τα αντιλαμβάνονται καλύτερα; Αυτό αποτελεί, όμως, θεραπεία τελικά;

Καταλήγω, λοιπόν, στο συμπέρασμα ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε αυτό που η επιστήμη της ψυχολογίας ορίζει ως θεραπεία και στην πραγματική, ουσιαστική θεραπεία.

Παρακάτω θα αναφέρω κάποια θέματα, στα οποία διαφοροποιείται η κλασική ψυχοθεραπεία από την ουσιαστική θεραπεία.

Ίσως τελικά νιώσουμε ότι η εκδήλωση του θυμού δεν είναι βοηθητική ενέργεια για τον άνθρωπο, αλλά αντίθετα είναι ένα συναίσθημα που μας συρρικνώνει και μας οδηγεί σε επίπονες επιλογές.

Η επιστήμη της ψυχολογίας θεωρεί ότι ο θυμός είναι μια φυσιολογική ανθρώπινη αντίδραση.
Αυτό μέχρι ενός σημείου ισχύει. Ο θυμός έχει νόημα, όταν ο στόχος του είναι να μας προστατεύσει. Για παράδειγμα, πάει το παιδί μας να περάσει τον δρόμο την ώρα που περνάει αυτοκίνητο και του φωνάζουμε θυμωμένοι: «μη». Αν πραγματικά θέλουμε να θεραπεύσουμε τον θυμό μας, χρειάζεται να τον αναγνωρίσουμε, να τον αποδεχτούμε και να πιστέψουμε ότι μας επιβαρύνει.

Ας σκεφτούμε λοιπόν, πόσες φορές υπήρξαμε θυμωμένοι.
Γιατί ήμασταν τόσο θυμωμένοι; Έχει να κάνει μήπως με την εικόνα που έχω διαμορφώσει εγώ για τον εαυτό μου π.χ. είμαι θύμα και οι άλλοι με εκμεταλλεύονται; Πώς διαμόρφωσα αυτή την εικόνα για τον εαυτό μου; Πόσες φορές θεωρήσαμε  ότι η αντίδρασή μας ήταν απολύτως δικαιολογημένη; Μετά την έκφραση του θυμού μας νιώσαμε καλύτερα; Αλλάξαμε κάτι; Επικοινωνήσαμε ουσιαστικά με τον άλλον; Αισθανθήκαμε πιο κοντά στον εαυτό μας και την καρδιά μας; Αν είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, οι απαντήσεις μας θα μας προβληματίσουν.

Ίσως τελικά νιώσουμε ότι η εκδήλωση του θυμού δεν είναι βοηθητική ενέργεια για τον άνθρωπο, αλλά αντίθετα είναι ένα συναίσθημα που μας συρρικνώνει και μας οδηγεί σε επίπονες επιλογές. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο θυμός μπλοκάρει την ανταλλαγή των συναισθημάτων, διώχνει τους άλλους μακριά μας και είναι εμπόδιο στη διάθεση για αλλαγή και δημιουργικότητα. Μας οδηγεί τελικά σε μεγαλύτερη παθητικότητα, ενώ πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να τον χρησιμοποιήσουν σαν ένα συναίσθημα που τους κινητοποιεί.

Ο θυμός είναι τελικά εκείνη η ενέργεια που αποπροσανατολίζει τον άνθρωπο από τις επιθυμίες του και τη θέληση για εξέλιξη. Δυσκολευόμαστε να αφήσουμε τον θυμό, γιατί θεωρούμε ότι μας δίνει δύναμη και ότι έτσι δεν επιτρέπουμε στους άλλους να μας χειραγωγήσουν. Ας σκεφτούμε όμως όλοι μας πώς ορίζουμε την έννοια δύναμη, πώς καλλιεργείται η ψυχική δύναμη και ποια είναι η δύναμη που μας προστατεύει.

Όταν ο άνθρωπος αισθάνεται ότι μπορεί να αξιοποιήσει θετικά τον πόνο, φεύγει από τη θέση του θύματος. Επιλέγει συνειδητά να γίνει δημιουργός της ζωής, των εμπειριών, των σχέσεων με τους σημαντικούς άλλους.

Η επιστήμη της ψυχολογίας θεωρεί, επίσης, ότι ο φόβος είναι μια φυσιολογική ανθρώπινη αντίδραση. Ο φόβος, λ.χ. για επιβίωση είναι κατανοητός, ειδικά σε μια εποχή με τόσες δυσκολίες.
Πόσο, όμως, επιτρέπουμε στο φόβο να μας κατακλύζει, να μας κατευθύνει και να μας αδρανοποιεί; Υπάρχει η μαζική συνείδηση που καλλιεργεί τον φόβο, ενισχύει την πεποίθηση ότι δεν έχουμε άλλη επιλογή και δεν μας προτείνει λύση. Έτσι οι φόβοι του ανθρώπου ενισχύονται και μεγαλώνουν.

Είναι όμως έτσι;
Θα μπορούσε άραγε ο άνθρωπος να δημιουργήσει μια γερή και ουσιαστική ψυχολογική βάση;
Θα είχε τη δυνατότητα να γίνει ο ίδιος η λύση του εαυτού του;

Υπάρχουν, ευτυχώς, άνθρωποι που αντιστέκονται στη μαζική πεποίθηση και είναι ανοιχτοί να δουν τις επιλογές και τις εναλλακτικές που έχουν. Πώς θα ήταν αν ερχόμασταν αντιμέτωποι με τους φόβους μας, όχι απλά για να τους γνωρίσουμε αλλά για να τους αντιμετωπίσουμε; Να τους νιώσουμε και να επιλέξουμε να ζήσουμε χωρίς αυτούς.

Ο φόβος αποθαρρύνει τον άνθρωπο από τα όνειρά του, τον απομακρύνει από τις βαθύτερες επιθυμίες της καρδιάς του και του αφαιρεί το πάθος για μια πνευματικά, συναισθηματικά, νοητικά ποιοτική ζωή. Υπάρχουν πεποιθήσεις που τροφοδοτούν τον φόβο. Αν αλλάζαμε τις πεποιθήσεις αυτές; Αν επιλέγαμε συνειδητά να ζήσουμε χωρίς φόβο; Αν επιλέγαμε συνειδητά να ενδυναμώσουμε τον εαυτό μας και να εξελιξουμε τις ικανότητές μας; Τότε ο φόβος δεν θα είχε θέση ακόμα και στην πιο δύσκολη εποχή.

Πώς μπορεί κανείς να έχει μια καλή σχέση με τους άλλους αν δεν φροντίσει να δημιουργήσει μια καλή σχέση με τον εαυτό του;

Η επιστήμη της ψυχολογίας θεωρεί ότι ο ψυχικός πόνος είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης φύσης. Η ψυχολογία βοηθάει τους ανθρώπους να δουν τη δυσκολία, να την καταλάβουν και να την εξηγήσουν.
Τους κινητοποιεί ώστε να εδραιώσουν καλές σχέσεις. Συχνά οι άνθρωποι περιμένουν την αποδοχή, την επιβράβευση και την ενθάρρυνση από τους άλλους.
Το θέμα, όμως, στην πραγματικότητα είναι πόσο εμείς οι ίδιοι αποδεχόμαστε και αγαπάμε τον εαυτό μας.

Πώς μπορεί κανείς να έχει μια καλή σχέση με τους άλλους αν δεν φροντίσει να δημιουργήσει μια καλή σχέση με τον εαυτό του;
Συχνά περιμένουμε να μας δώσουν ό,τι έχουμε στερηθεί, με αποτέλεσμα να έχουμε πολλές προσδοκίες από τους άλλους. Πώς θα ήταν αν αυτές τις προσδοκίες τις είχαμε από τον εαυτό μας και απλά αποδεχόμασταν τον άλλον όπως είναι; Πώς θα ήταν αν αναλαμβάναμε εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας;
Αν αξιοποιούσαμε τη δυσκολία μας μαθαίνοντας κάτι για τον εαυτό μας; Αν δείχναμε και δίναμε φροντίδα στον εαυτό μας; Ας σκεφτούμε τι σχέσεις δημιουργεί ένας άνθρωπος τραυματισμένος, ένας άνθρωπος χωρίς αυτοεκτίμηση, χωρίς συναισθηματική βάση

Μπορούμε να ζήσουμε xωρίς θυμό, χωρίς φόβο και χωρίς ψυχικό πόνο. Έχουμε τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε εμείς την πραγματικότητα που επιθυμούμε.

H επιστήμη της ψυχολογίας ενθαρρύνει τους ανθρώπους να προσπαθήσουν πολύ για μια αρμονική σχέση με την οικογένεια, με τον σύντροφο, με τους σημαντικούς άλλους.
Τους κινητοποιεί ώστε να εδραιώσουν καλές σχέσεις. Συχνά οι άνθρωποι περιμένουν την αποδοχή, την επιβράβευση και την ενθάρρυνση από τους άλλους.
Το θέμα, όμως, στην πραγματικότητα είναι πόσο εμείς οι ίδιοι αποδεχόμαστε και αγαπάμε τον εαυτό μας.

Πώς μπορεί κανείς να έχει μια καλή σχέση με τους άλλους αν δεν φροντίσει να δημιουργήσει μια καλή σχέση με τον εαυτό του;
Συχνά περιμένουμε να μας δώσουν ό,τι έχουμε στερηθεί, με αποτέλεσμα να έχουμε πολλές προσδοκίες από τους άλλους. Πώς θα ήταν αν αυτές τις προσδοκίες τις είχαμε από τον εαυτό μας και απλά αποδεχόμασταν τον άλλον όπως είναι; Πώς θα ήταν αν αναλαμβάναμε εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας;
Αν αξιοποιούσαμε τη δυσκολία μας μαθαίνοντας κάτι για τον εαυτό μας; Αν δείχναμε και δίναμε φροντίδα στον εαυτό μας; Ας σκεφτούμε τι σχέσεις δημιουργεί ένας άνθρωπος τραυματισμένος, ένας άνθρωπος χωρίς αυτοεκτίμηση, χωρίς συναισθηματική βάση.

 
Τέλος θέλω να αναφερθώ σε κάποιες έννοιες κλειδιά που δεν τις συναντάει κανείς στην κλασική ψυχολογία, αλλά είναι σημαντικά βοηθητικές για την ουσιαστική θεραπεία.

Η συμπόνοια
Έρχομαι κοντά στον εαυτό μου και στους άλλους με διάθεση κατανόησης όχι κατάκρισης.
Αγκαλιαζω τη δυσκολία χωρίς ενοχές, τύψεις και τιμωρητική διάθεση.

Η συγχώρεση
Η ουσιαστική συγχώρεση μας βοηθάει να απελευθερώσουμε τη δυσκολία, το αρνητικό συναίσθημα και να το αφήσουμε να φύγει μακριά.

 

 

Ανακεφαλαιώνοντας θα ήθελα να πω ότι μπορούμε να ζήσουμε xωρίς θυμό, χωρίς φόβο και χωρίς ψυχικό πόνο

Έχουμε τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε εμείς την πραγματικότητα που επιθυμούμε.
Έχουμε την επιλογή να ανακαλύψουμε τον εαυτό μας, να τον συγχωρέσουμε για επίπονες επιλογές, να τον συμπονέσουμε και να τον αγαπήσουμε άνευ όρων.
Μπορούμε να επενδύσουμε στον εαυτό μας και στις ικανότητες μας, μπορούμε να εξελιχθούμε και να δημιουργήσουμε ενα υποστηρικτικό πλαίσιο γύρω μας.
Είναι όλα θέμα επιλογής. Εμείς τι θα επιλέξουμε;